Blaðlúsahræða. Biðlað til andstæðinga erfðabreyttra lífvera

Málflutningur andstæðinga erfðabreyttra lífvera er oft ýktur og aðgerðir þeirra einnig. Yfirlýsingar um hættuna eru mjög afdráttarlausar og dylgjur um meiriháttar samsæri vísindamanna og alþjóðlegra stórfyrirtækja eru daglegt brauð.

T.d. ef vísindamenn taka afstöðu í deilunni og geta þess að þeir eiga ekki beinna hagsmuna að gæta, þá er það gert tortryggilegt að þeir þurfi að taka slíkt fram. Ekki er hlustað á fræðileg rök, útlistanir á staðreyndum um erfðir, sameindalíffræði, þróunarfræði, vistfræði, hvað þá mat á áhrifum eða áhættu sem ítrekað sýna að erfðabreyttar lífverur eru ekki hættulegar heilsu eða umhverfinu.

Meðal andstæðinga erfðabreyttra lífvera eru svokallaðir aðgerðasinnar, sem láta verkin tala. Erlendis eru dæmi um að aðgerðarsinnar í hópi dýrafriðunga hafi sleppt út tilraunadýrum. Þetta er baglegt og íþyngjandi fyrir rannsóknir. Dýrahaldshúsið í Fylkisskólanum í Norður Karólinu - NCSU, var t.d. 3 hæða glugglaust múrsteinavirki, með öryggismyndavélum, talna og öryggiskorta lásum. Ef hýsa þarf öll tilraunadýr í byggingu sem er blanda af Alcatraz og Hótel Holt, þá er viðbúið að kostnaður við læknisfræðilegar og grunnrannsóknir aukist.

Sumir sem berjast gegn erfðabreyttum lífverum beita svipuðum aðferðum, ráðast á gróðurhús eða akra og eyða plöntum. Nýlegt dæmi hérlendis eru skemmdarverk sem unnin voru á tilraunareit í Gunnarsholti.

Mér koma tvær mögulegar ástæður í hug fyrir því að ganga til slíkra verka*. Ein er sú að viðkomandi er sannfærður um að umhverfi eða lífríki landsins sé hætta búin af ræktun erfðabreyttra lífvera. Sú hætta er ímynduð, og mun meir skaði fyrir umhverfið af því að keyra bifreið frá Reykjavík til Gunnarsholts, en að rækta nokkrar erfðabreyttar byggplöntur þar.

Önnur ástæða getur verið sú að fanga athygli og mögulega samúð hins almenna borgara. Þetta er er einhverskonar tilbrigði við hríslufaðmlag (treehugging), þar sem viðkomandi leggur líf sitt að jöfnu við líf trésins (eða uglunar sem lifir í skóginum). Hugmyndin er þá líklega sú að óákveðni borgarinn hugsi á þessa leið "Ef einhver er tilbúinn að leggja líf sitt að veði, eða eyðileggja plöntur, þá hlýtur eitthvað mikið að liggja við..."

Hérlendir fræðimenn á sviði erfðafræði, sem sumir hverjir nota erfðabreyttar lífverur hafa tekið þátt í umræðu um eiginleika þessarar tækni, lífveranna, möguleg áhrif þeirra á umhverfi og heilsu. En þeim hefur ekki tekist vel upp. Af einhverri ástæðu er fólk tortryggið á tæknina, og þar með afurðirnar. Og andstæðingar erfðabreyttra lífvera er öflugur þrýstihópur, jafnvel hérlendis sbr.  nýlega þingsályktunartillögu (Enn skal banna útiræktun erfðabreyttra lífvera - Hefur eitthvað breyst?).

Plöntulíffræðingar og skordýrafræðingar við Rothamsted Research kjarnann í Englandi hafa þróað erfðabreytt korn, með það að markmiði að draga úr notkun skordýraeiturs. Rothamsted Research stöðin er ein sú elsta í heimi, og hefur í yfir hundrað ár stundað rannsóknir á nytjaplöntum og umhverfinu. Þeir hafa plantað erfðabreyttu korni í tilraunareiti, girt þá af með hefðbundnu korni og byggi (ekkert korn til manneldis eða fræframleiðslu vex innan 20 m. frá tilraunareitunum.

Erfðabreytingin sem um ræðir felur í sér að plönturnar framleiða stresshormón úr blaðlús. Aðrar blaðlýs skynja hormónið sem hættumerki, og forða sér. Hugmyndin er að þannig sé hægt að nota erfðabreyttar plöntur sem einskonar blaðlúsahræður (hliðstætt við fuglahræður).

En enskir aðgerðasinnar (Take back the Flour) hafa skipulagt árás á akranna þar sem erfðabreytta kornið er ræktað. Vísindamennirnir sendu frá sér myndband, þar sem þeir flytja ákall til andstæðinga erðfabreyttra lífvera, um að endurskoða aðgerðir sínar. Þar segir Guðrún Aradóttir skordýrafræðingur m.a.

We know we cannot stop you taking the action you are planning to take, but please reconsider before it's too late, and before several years of work to which we have been devoting our lives will be destroyed forever.

 

http://www.youtube.com/watch?v=I9scGtf5E3I&feature=player_embedded#!

Vísindamennirnir biðla til aðgerðasinna, og líklega einnig almennra borgara og vísindamanna, með skírskotun til fræðilegra, samfélagslegra, hagfræðilegra og tilfinningalegra raka. Það er ekki mikil von til þess að aðgerðasinnarnir láti af aðgerðum sínum, miðað við frétt the Guardian (Anti-GM activists urged not to trash wheat field).

Viðauki, til upplýsingar.

Umhverfisráðaneytið mun standa fyrir ráðstefnu um erfðabreytta ræktun

Ráðstefnan verður haldin í Hvammi á Grand Hóteli í Reykjavík, miðvikudaginn 15. maí 2012 kl. 13 - 17. Hún er öllum opin og er aðgangur ókeypis. 

Dagskrá ráðstefnu um erfðabreytta ræktun, sleppingu og dreifingu.

*Vinsamlegast skrifið athugasemd ef ykkur detta aðrar í hug!

Kveikja pistilsins eru bréfaskriftir Magnúsar K. Magnússonar og umræðan mótaðist af athugasemdum Guðna Elíssonar. Ég þakka þeim báðum mikilvægt framlag.