Ný hátæknismásjá vígð

Í gær var ný smásjá vígð og gangsett. Smásjáin er staðsett í Lífvísindasetri, sem er regnhlífarstofnun fyrir sérfræðinga sem stunda rannsóknir á sviði líffræði, sameindaerfðafræði og heilbrigðisvísinda, bæði utan og innan Háskóla Íslands. Aðillar á Landspítala, Háskólanum í Reykjavík, Landbúnaðarháskólanum og Blóðbankanum eru t.d. hluti af Lífvísindasetri.

Smásjáin var vígð af Illuga Gunnarsyni menntamálaráðherra og Kristínu Ingólfsdóttur rektor HÍ.

Úr tilkynningu frá HÍ.

Um er að ræða svokallaða confocal-smásjá af gerðinni Olympus FV1200. Confocal-smásjá býr yfir þeim eiginleikum að með leysigeislatækni er hægt að skoða staðsetningu prótína nákvæmlega í vefjum og frumum og byggja þrívíða mynd af því sem er að gerast, jafnvel í lifandi frumum. Þetta eykur rannsóknamöguleika Lífvísindaseturs til muna sem fyrr segir.

Tækið er mikil lyftistöng, og gerir íslenskum vísindamönnum kleift að stunda rannsóknar á örsmáum fyrirbærum innan frumna, og svara þannig bæði læknisfræðilegum og liffræðilegum spurningum.

Um er að ræða tugmilljóna tæki, og það þurfti sameinaðan slagkraft um tuttugu rannsóknarhópa til að sannfæra Rannsóknamiðstöð Íslands um að sniðugt væri að kaupa þetta tæki. Vinnan við undirbúning umsóknarinnar var mjög mikil og ekki síður við undirbúning útboðs, samningaviðræður og uppsetningu tækisins.

En það er ekki nóg að fá góðar græjur. Það þarf líka fé til að stunda rannsóknirnar. Því miður er alltof algengt hérlendis að styrkir fáist fyrir tækjakaupum, en engir fyrir viðhaldi eða að ráða sérfræðinga til að stjórna tækjunum. Blessunarlega hefur Lífvísindasetur fjármagn til að ráða tæknimann um 6 mánaða skeið, til að koma apparatinu á koppinn.

Og þó að ein smásjá sé sannarlega góð, þá er aðstaðan lífvísindafólks hérlendis skelfilega döpur miðað við bæði sæmilegar og góðar stofnanir erlendis. Við EMBL í Heidelberg sem telur um 400 manns, eru um 20 smásjár þ.a.m. 5 af svipuðum eða meiri gæðum en nýja tæki Lífvísindaseturs.

Vísindi eru iðkuð í samkeppni, um svörin við stærstu spurningum hvers tíma. Íslenskir vísindamenn vilja keppa við þá bestu erlendis og vera fyrstir til að svara brennandi spurningum. Nýja smásjáin hjálpar þeim við það, en meira þarf að laga. Ef líkja mætti vísindum við knattspyrnu, þá fékk íslenska liðið frábær skópör, en þarf ennþá að æfa í mýrarfláka samhliða 80 tíma vinnuviku.

Ef þessi botn virkar of neikvæður, þá er það vegna þess að mér finnst of margir vera tilbúnir að taka jákvæðu punktanna og hundsa vandamálin. Vísindin byggja á að greina vandamál og svara þeim að heiðarleika. Það sama ætti að eiga við um vanda íslensks samfélags.