Í laufskálanum tifa maríuhænur

Fimmti þátturinn í röðinni lífið, sem Rúv sýnir flest mánudagskvöld, var í gærkveldi. Reyndar missti ég af fyrsta hlutanum en kom að þegar dvergflæmingjarnir* voru að sinna eggjum sínum og ungum, á upphlöðunum leirhraukum í steikjandi hita.

Þátturinn ætti í raun að heita aðlaganir, því hann fjallar öðrum þræði um þær fjölbreyttu lausnir sem hafa þróast á fleiri eða færri kynslóðum. Ef eitthvað atferli, eiginleiki eða kostur sem nýtist lífverum í baráttunni erfist á milli kynslóða, þá mun sú gerð veljast úr...alveg náttúrulega. Við þurfum ekki að notast við aðrar skýringar á því hvers vegna bein fugla eru hol (þeir forfeður fugla sem voru með léttari bein, voru hæfari en þeir sem voru með gegnheil bein) eða á því hvers vegna mörgæsirnar príla upp skriðuna til að mata ungana sína (þær mörgæsir sem ekki gera það eiga ekki afkvæmi í næstu kynslóð...og þar með deyr "vanrækslugenið" út).

Það var bæði átakanlegt og athyglisvert að sjá roðkanann (ákveðin tegund pelíkana) fljúga langa vegu til þess að ná í súluunga fyrir fjölskyldu sína. Ef ég skildi Attenborough rétt, þá sagði hann að þessi nýlendu roðkana sé að stækka á meðan aðrar byggðir þeirra séu að minnka. Það þýðir að það sé breytileiki í atferli mismunandi roðkana.

Það gæti einnig verið að þetta atferli, að fara og ræna súluungum, geri þessa einstaklinga að hæfustu roðkönum í heimi. Ef satt reynist er líklegt að atferlið muni breiðast út, svo lengi sem súlurnar endist.

Flottasta atriði þáttarins fannst mér vera um laufskálafuglana. Þeir flétta mjög haganlega skýli úr kvistum og greinum. Skálann skreyta þeir síðan með litríku skrauti úr náttúrunni, berjum, laufum, spörðum (sem reyndar breyttust í sveppabúgarð) og djúpgrænar maríuhænur. Þær voru alls ekki á því að enda sem skraut í kvennabúri einhvers glaumgosa og skriðu á braut. En hann tíndi þær samviskusamlega upp og raðaði aftur á "réttan" stað í skálanum.

Mynd af Vogelkop laufskálafugli af vef BBC.

*Í umfjöllun RÚV var talað um flamingóa (sbr. að neðan) en í þættinum var hefðbundnara íslenskt heiti notað, flæmingi.

Við .... dönsum með þúsund flamingóum í vötnum Afríku og fylgjumst með sérkennilegum tilburðum, kólibrífugla goða og laufskálafugla í tilhugalífinu.