Stefnumót skilvirkni og breytileika - snertiflötur þroskunar og þróunar

Í aldanna rás hafa náttúruunnendur og fræðimenn heillast af margbreytilegum formum, atferli og lífsháttum ólíkra tegunda. Árið 1858 færðu Charles Darwin og Alfred Wallace rök fyrir mikilvægi náttúrulegs vals í mótun og viðhaldi fjölbreytileika lífvera. Kenningin um þróun vegna náttúrulegs
vals útskýrir samt ekki efnislegar rætur breytileikans; hvernig svartbakar þroskast og krónublöð sólblómanna taka sitt nákvæma form. Eiginleikar lífvera mótast af erfðum, umhverfi og tilviljun. Arfgerð einstaklings í viðeigandi umhverfi leiðir af sér svipgerð í gegnum flókið og fjölþætt ferli sem kallast þroskun. Hér verður fjallað um grundvallaratriði þroskunar og hvernig þau tengjast þróun lífvera. Greinin er þannig uppbyggð að fyrst eru svipfar og erfðir skilgreind, og samspil þeirra og umhverfisins rædd. Síðan verða lögmál þróunar útlistuð. Þroskun er kynnt sérstaklega, og samspil hennar við þróun, t.d. út frá vexti og sérhæfingu fruma. Einnig verður fjallað sérstaklega um örlagakort þroskunar og varðveislu þroskunarferla sem afhjúpa skyldleika lífvera. Að endingu verður rætt um hvernig þróun getur notað breytileika í þroskun, þrátt fyrir að þroskunin sé mjög stöðug.

------------------

Þetta er upphaf greinar sem ég skrifaði fyrir Náttúrufræðinginn, sem kom út nú í vikunni. Reyndar hófust skrifin árið 2009 þegar við nokkrir líffræðingar stóðum fyrir fyrirlestraröð um Darwin og útgáfu rigerðarsafns honum til heiðurs. Grein þessi var ekki tilbúin í tíma og varð því ekki hluti af Arfleifð Darwins, þ.e.a.s. bókinni sem kom út hjá Hinu íslenska bókmenntafélagi.

Í hefti Náttúrufræðingsins eru fjöldi áhugaverðra greina, og þegar efnisyfirlitið kemur á vefinn munum við endurprenta það hér.

Athugasemdir

[Jón Þórhallsson, 17.9.2014 kl. 10:04]

Sæll Arnar!

Þróunnarkenningin er staðreynd að því leyti að allt líf þróast eitthvað smávegis.

Ef að þú t.d. parar alltaf saman bestu hestana þá á sér væntanlega stað jákvæð þróun.

Ef þú parar saman hvítar konur við blökku-/asíumenn;

þá eru líkur á því að aríski kynstofnin glati sinni sérstöðu/einkennum/hreinleika.

-------------------------------------------------------------

En í minum augum þróaðist maðurinn sem tegund/

(með sín fullkomnu skilningarvit & sál);

ekki út frá pöddum>fiska>eðla>apa>manna.

[Arnar Pálsson, 17.9.2014 kl. 13:30]

Sæll Jón

Við höfum áður skrifast á um þetta, og þá benti ég þér á að kynstofnar eru ekki raunverulegir. Þeir eru uppfinning nítjándu aldar og eru gagnslausir til að lýsa breytileika mannkyns.

Einnig benti ég þér á að blökkumenn eru hreinari Homo sapiens heldur en evrópu og asíumenn, vegna þess að þeir hafa ekki æxlast við Neanderdalsmenn og aðra frændur í fyrndinni.

-----

Þú mátt alveg hafa þína skoðun á því hvernig maðurinn kom til. En svar vísindanna er afgerandi.

Við erum mannapar og næsti núlifandi ættingi okkar er simpansi.