Söngvar hnúfubaksins á norðurslóðum - 25. apríl

„Söngvar hnúfubaksins á norðurslóðum: Ný innsýn inn í viðveru og athafnir stórhvelis við Íslandsstrendur“

Edda Elisabet Magnúsdóttir flytur erindi á vegum Hins íslenska náttúrufræðifélags. Erindið verður flutt mánudaginn 25. apríl kl. 17:15 í stofu 132 í Öskju, náttúrufræðihúsi Háskóla Íslands. Aðgangur er öllum heimill og ókeypis.

  Ágrip af erindi:

„Hnúfubakur (Megaptera novaeanglia) er stórhveli af undirættbálki skíðishvala (Mysticeti). Tegundin er eitt helsta aðdráttaraflið í hvalaskoðunum við Ísland enda einn algengasti hvalurinn við strendur landsins. Á árunum 1860–1955 gekk verulega á stofninn vegna hvalveiða í N-Atlantshafi. Mat á stofninum við Ísland voru aðeins um 2000 dýr árið 1987 og því á barmi útrýmingar. Stofninn óx verulega hratt eftir 1995 og telur í dag rúmlega 11.000 dýr.

Hnúfubakar eru mikil fardýr og ferðast allt að 7000 km aðra leið milli fæðu- og æxlunarstöðva. Meginfæðustöð hnúfubaka í N-Atlantshafi er umhverfis Ísland en aðrar fæðustöðvar er að finna við N-Noreg, Grænland og austurströnd N-Ameríku. Þekktasta æxlunarsvæði hnúfubaka í N-Atlantshafi er við í Karíbahafi. Þó virðist aðeins hluti hvala frá Íslandi og Noregi nýta þær æxlunarstöðvar en þar eru ráðandi hnúfubakar frá austurströnd N-Ameríku. Einhverjir hnúfubakar frá Íslandi og Noregi nýta sér æxlunarstöðvar við Grænhöfðaeyjar, en æxlunarstofninn þar virðist mjög lítill eftir óhóflegar veiðar á svæðinu á 19. og 20. öld, eða um 300 dýr. Því eru kenningar á lofti um að fleiri æxlunarsvæði sé að finna í N-Atlantshafi sem enn á eftir að bera kennsl á.

Nýlegar hljóðrannsóknir á viðveru hnúfubaka við strendur Íslands hafa sýnt fram á að hvalirnir haldi til við norðausturströnd Íslands yfir hávetur og fram í mars. Þrátt fyrir að vera utan þekktra æxlunarstöðva syngja hnúfubakstarfarnir sína einstöku æxlunarsöngva af miklum móð á þessum tíma. Þessi sérstaka hljóðmyndun einskorðast fyrst og fremst við æxlunartímann, þ.e. nóv.–apríl. Söngatferlið á norðurslóðum undirstrikar frekari fjölbreytileika í far- og æxlunarhegðun þessarar tegundar en áður var talið.“

 

Edda Elísabet stundar doktorsnám í líffræði við HÍ en verkefni hennar snýr að notkun hljóðupptökutækja til rannsókna á heilsársviðveru og hegðun hnútubaka við NA-strönd Íslands. Edda lauk mastersprófi við HÍ árið 2007 þar sem hún rannsakaði heilsársviðveru höfrunga í Faxaflóa. Edda er lærður kennari og hefur sinnt kennslu við HÍ og menntaskóla sem og starfað sem leiðsögumaður og ráðgjafi fyrir hvalaskoðunarfyrirtæki og söfn.

Sjá nánar á vef HÍN (http://www.hin.is/)
Vertu félagi HÍN á Facebook (www.facebook.com/hid.islenska.natturufraedifelag)