12. maí Nýting mögulegra virkjunarkosta framtíðarinnar

Nú í maí standa Náttúrufræðistofa Kópavogs og Bókasafn Kópavogs fyrir erindaröð um umhverfis- og skipulagsmál. Þrjú stór mál sem tengjast þessum málaflokkum eru ýmist komin eða að komast til framkvæmda. Þar er um að ræða 3. áfanga rammaáætlunar um virkjun vatnsafls og jarðvarma, landsskipulagsstefnu og endurskoðuð náttúruverndarlög. Allt eru þetta málefni þar sem almenningur hefur fengið eða mun fá tækifæri til að koma með athugasemdir og ábendingar um atriði sem betur mega fara, en auk þess verða rammaáætlunin og landsskipulagsstefnan í reglulegri endurskoðun. Hér gefst því afar gott tækifæri til þess að kynnast þessum málum.

Erindaröðin hefst 12. maí en þá mun Stefán Gíslason umhverfisstjórnunarfræðingur og formaður verkefnisstjórnar rammaáætlunar kynna áætlunina og hvernig hún verður notuð við ákvarðanatöku vegna nýtingar mögulegra virkjunarkosta framtíðarinnar. Áætlunin er í kynningarferli og geta allir sem áhuga hafa sent inn athugasemdir við skýrslu verkefnisstórnarinnar á tímabilinu 11. maí til 3. ágúst 2016.

Verndar- og orkunýtingaráætlun er ætlað að tryggja að nýting landsvæða til orkuframleiðslu byggist á langtímasjónarmiðum og heildstæðu hagsmunamati, þar sem tekið er tillit til verndargildis náttúru og menningarsögulegra minja, hagkvæmni og arðsemi ólíkra nýtingarkosta og annarra gilda sem varða þjóðarhag. Áætlunin er unnin eftir lögum nr. 48/2011 um verndar- og orkunýtingaráætlun. Vinna af þessu tagi á sér sögu a.m.k. aftur til ársins 1971, en allar götur síðan þá hafa menn reynt að komast að samkomulagi um það hvernig rata skuli hinn gullna meðalveg milli orkunýtingar og annarrar nýtingar (þ.m.t. friðunar) einstakra svæða á Íslandi. Núgildandi áætlun var samþykkt sem þingsályktun frá Alþingi 14. janúar 2013, en skv. lögunum skal umhverfisráðherra leggja fram tillögu að slíkri þingsályktun eigi sjaldnar en á fjögurra ára fresti. Nú er unnið að nýrri áætlun sem verður lögð fyrir Alþingi haustið 2016 og væntanlega afgreidd á vorþingi 2017. Áætlunargerðin er í höndum sex manna ráðgefandi verkefnisstjórnar sem skipuð er af umhverfisráðherra. Með verkefnisstjórninni vinna fjórir faghópar sem skipaðir eru sérfræðingum á þeim helstu fræðasviðum sem máli skipta í áætlunargerðinni. Drög að nýrri áætlun verða í opnu umsagnarferli frá maí og fram í ágúst 2016 og þann 1. september mun verkefnisstjórn skila endanlegri tillögu sinni til ráðherra. Undanfarna mánuði hafa verkefnisstjórn og faghópar fjallað um allmarga virkjunarkosti sem Orkustofnun hefur skilgreint og lagt fram í samvinnu við virkjunaraðila. Í endanlegri tillögu verkefnisstjórnar verða þessir virkjunarkostir og þau landsvæði þar sem þeir eru staðsettir flokkaðir í orkunýtingarflokk, biðflokk og verndarflokk.

Stefán Gíslason er formaður verkefnisstjórnar rammaáætlunar. Hann er líffræðingur með meistaragráðu í umhverfisstjórnun frá Háskólanum í Lundi í Svíþjóð. Stefán er eigandi og framkvæmdastjóri Umhverfisráðgjafar Íslands ehf. (Environice) í Borgarnesi og hefur starfað þar við ráðgjöf um umhverfismál og sjálfbæra þróun frá árinu 2000.