Víðfemar amöbur

Flestir læra um amöbur í grunnskóla, þær eru teknar sem dæmi um agnarsmáar og einfruma lífverur. Þær eru heilkjörnungar, sem þýðir að þær geyma erfðaefni sitt í kjarna, gagnstætt bakteríum og fornbakteríum sem einkennast af því að umfrymið og erfðaefnið eru í sama rými. Það eru til margar gerðri amaba, en sumar tegundir eru kallaðar félagslyndar ("social amoebas") geta myndað flekki og starfað saman. 

Dictyostelium er frægasta dæmið um slíkt (sjá mynd neðar), en þar safnast einfrumungar saman, mynda flekk sem skríður áfram, tekur á sig stilk form og spýtir frá sér gróum. Þar vinna margar frumur saman, en ekki allar ná að fjölga sér, þær sem eru í stilknum verða skildar eftir, en þær sem eru í hausnum mynda gró og þar með næstu kynslóð. Þetta dæmi sýnir hina klassísku togstreitu milli kynfruma og sómatískra-fruma sem fjölfrumungar standa frammi fyrir.

Myndin er af síðu NY Times, en er eign Owen Gilbert við Rice University.

Nýverið kom í ljós að amöbur í hópnum Reticulomyxa, geta einnig myndað stóra fláka, sá stærsti sem fundist hefur var 13 metrar á breidd (40 fet). Allar frumurnar í flákanum voru erfðafræðilega "eins". Að auki hafa fundist amöbur sem renna saman í eina frumu, stundum með miljónir eins kjarna. Slíkar frumur geta orðið nokkrir sentimetrar í þvermál. Myndbönd af þessum amöbum og betri útlistun á líffræðinni er hægt að nálgast á vefsíðu New York Times, Oozing Through Texas Soil, a Team of Amoebas Billions Strong eftir CAROL KAESUK YOON.

Pistillinn er ritaður af athyglisverðri blöndu af kæringi og kunnáttu. Yoon tvinnar saman fræði og "the Blob" á mjög hressilegan hátt, en stenst þá freistingu að gefa fréttinni fyrirsögn í stíl gulu pressunar. Við sýnum álíka taumhald í val á fyrirsögn, en maður gæti samt séð fyrir sér:

13 metra amaba ræðst á Raufarhöfn

Risa amaba í Central Park 

Slabbið króar af skátaflokk

Spiluðu fótbolta á risafrumu