Erindi: ensím og stjórnþættir

Tvö framhaldsverkefni í lífvísindum verða kynnt í vikunni.

Manuela Magnúsdóttir ræðir um verkefni sitt, Áhrif lykkjusvæða á kuldaaðlögun alkalísks fosfatasa úr Vibrio örveru Erindið er föstudaginn 1. október í stofu 158. VR-II. Kl. 12:30. Úr tilkynningu:

Lífverur finnast á mjög harðbýlum svæðum jarðar, svo sem við mjög há eða lág hitastig, háa seltu sjávar, eða öfgafullt sýrustig. Mörg prótein þurfa að aðlagast slíkum aðstæðum með breytingum í innri gerð. Samanburður á því sem breyst hefur í amínósýruröð með skyldum próteinum gefur upplýsingar um þætti sem ráða mestu um virkni þeirra. Kuldakær ensím hafa oftast meiri sveigjanleika innan heildarbyggingar sinnar miðað við hitaþolin ensím, sem kemur í veg fyrir að nauðsynlegar hreyfingar frjósi.  Nokkrir þættir stuðla að auknum sveigjanleika þeirra. Sem dæmi hafa kuldaaðlöguð ensím gjarnan færri vetnistengi, færri saltbrýr, og fleiri yfirborðshleðslur.  Kuldakær ensím hafa einnig oft stærri yfirborðslykkjur samanborið við samsvarandi ensím úr miðlungs- og hitakærum lífverum.

Benedikta Steinunn Hafliðadóttir ver doktorsritgerð sína „Varðveisla Mitf-gensins, hlutverk í ávaxtaflugunni og áhrif micro-RNA sameinda“ (Conservation of the Mift gene, its role in Drosophila and the effect of microRNA‘s). Úr tilkynningu:

Verkefnið beindist að byggingu og starfsemi Mitf gensins en það gegnir lykilhlutverki í litfrumum og þeim krabbameinsæxlum sem þær geta myndað, svonefndum sortuæxlum. Rannsóknirnar sýndu að Mitf genið er vel varðveitt milli fjarskyldra dýrategunda og gegnir svipuðu hlutverki í þessum ólíku lífverum.  Athyglisvert var að sá hluti gensins sem ekki tjáir fyrir próteini var óvenju vel varðveittur.  Þegar þessi hluti gensins var skoðaður betur kom í ljós að hann geymir bindiset fyrir svonefndar microRNA sameindir, litlar sameindir sem geta haft áhrif á starfsemi gena með því að bindast þeim og draga úr framleiðslu viðkomandi próteinafurða. microRNA sem þessi geta því haft mikil áhrif á framleiðslu tiltekinna próteina og hafa mörg þeirra verið tengd við myndun krabbameins. Sýnt var fram á að nokkrar microRNA sameindir, nánar tiltekið miR-148, miR-137 og miR-124 hafa áhrif á framleiðslu MITF próteinsins í sortuæxlisfrumum. Niðurstöðurnar sýna fram á tengsl ákveðinna microRNA sameinda og Mitf gensins og þar sem það gegnir mikilvægu hlutverki við myndun þessara æxla er hugsanlegt að nota megi þessi microRNA til meðferðar á þessu illvíga æxli.

Trúleysingjar vita mest um trúarbrögð

Var að heyra af stórmerkilegri rannsókn á vegum Pew stofnunarinnar. Kristinn Theodórsson ræðir um þetta í pistlinum Trúleysingjar og efahyggjumenn vita mest um trúarbrögð (sem birtist einnig á vantrú).

Hann segir meðal annars:

Hvað leiðir til trúleysis? Nú, að vita eitthvað um trúarbrögð og velta þeim fyrir sér. Það virðist allavega vera niðurstaða könnunar sem gerð var í Bandaríkjunum.

Þeir sem gátu svarað flestum spurningum um trúarbrögð voru trúleysingjar og efahyggjumenn (agnostics). Gyðingar og mormónar stóðu sig líka nokkuð vel, en voru þó ekki eins fróðir og trúleysingjarnir.

Því hefur lengi verið haldið fram að menntun leiði til trúleysis. Nú benda gögnin til þess að þekking á trúarbrögðum leiði einnig til trúleysis, eða a.m.k. að um fylgni sé að ræða.

Sem er örlítið skemmtilegt miðað við hvað ég sagði um fólkið í Divinty School við University of Chicago:

Á þeim tíma er ég vann við Chicago háskóla sóttum við töluvert í kaffistofu Guðfræðideildarinnar, út af veraldlegum kosti ekki andlegum. Kaffistofan seldi bestu skyndibita á háskólasvæðinu og guðdómlegt kaffi. "Where god drinks coffee" - var yfirskriftin á stuttermabolunum sem þeir seldu, sem er auðvitað argasta guðlast. En það er allt í lagi að því að sagt var á campus að guðfræðideildin við háskólann afkristnaði flesta sem þaðan luku námi.

Trúarbrögð má rannsaka með aðferðum vísinda. Það er eðlilegt að við sem líffræðingar eða mannfræðingar reynum að skilja tilurð trúarbragða. Eru þau afleiðing tilviljunar eða afurð náttúrulegs vals (annað hvort vegna þess að trúaðir einstaklingar séu hæfari eða vegna þess að trúar"hæfileikinn" er aukaverkun af náttúrulegu vali fyrir einhverju virkilega mikilvægu). Guðmundur Ingi Markússon fjallar einmitt um þetta í kafla í bókinni Arfleifð Darwins, sem kallast Menning, mím og mannskepnur. Þróunarfræði í hug- og félagsvísindum samtímans.