Ég er bókafíkill

Í einn bók um Viggó Viðutan er mynd af honum sofandi í gríðarlegum póst, skjala og bókahelli. Hann lítur út eins og björn í Híði, samt meinlaus og friðsæll í skjólinu og alsæll í draumórum sínum.

Stundum líður mér þannig, í skrifstofu með háum fullum bókaskápum, pappírsbunkum á tvo vegu og daufa skímu í gegnum vetrarmyrkrið. Vitanlega vinn ég með fólki, sem áþekkt Val og hinum á skrifstofunni hjá tímaritinu Sval, eru sífellt að ónáða mann með kvabbi um óunnin verk eða fyrirlestra sem þarf að flytja. En þess á milli nýtur maður þess að glugga í góða bók eða fletta spennandi grein, og tvinna saman nýjar hugmyndir eða prófa gamlar. Bókastaflar myndast ekki af sjálfu sér, maður fær að labba upp í Iðu, Eymundson eða Bóksölu stúdenta (sem er með útsölu núna á erlendum bókum!!!) til þess að þjónusta hillurnar. Bara í gær fann ég bók eftir Eric Larson, in the garden of Beasts. Hún fjallar um sendiherra Bandaríkjanna í Þýskalandi og fjölskyldu hans, á árunum rétt fyrir seinni heimsstyrjöld.

Larson þessi (óskyldur skrípóteiknaranum dásamlega) skrifar sagnfræðilega texta, hann nýtir dagbækur og bréf til að kanna hugarástand og líf fólks á lykilstundum í mannkynssögunni. Í þessari bók er fjallað um uppgang nasismans í Þýskalandi, þar sem óþol gagnvart minnihlutahópum og útlendingum var magnað upp af valdaklíku sem samfélagið hafði ekki burði til að spyrna við og stöðva. Við vitum öll (vonandi) hvað gerðist í Þýskalandi fyrir og í seinna stríði, en okkur er holt að átta okkur á því að á árunum þar á undan var Þýskaland venjulegt vesturland. Svipað óþol og fordómar heyrast nú oftar á vesturlöndum, ekki síst tengt umræðu um flóttamenn.

Eina bók hef ég lesið eftir Larson, sem kallast Devil in the white city. Hún tvinnar saman sögu aðalhönnuðarins sem stóð að Heimssýningunni í Chicago 1893 og raðmorðinga sem þreifst í grautarpotti stórborgarinnar. Sú bók var sérlega vel lukkuð, og vona ég að dýragarðurinn sé áþekkur.

Það var ekki ætlunin að játa á sig fíknina, til þess að afneita henni. Ég verð áfram bókafíkill, og ætla meira að segja að lesa a.m.k. helming bókanna sem ég kaupi.

Jane Goodall á Íslandi - erindi 15. júní

Dr. Jane Goodall mun halda opið erindi í Háskólabíó kl 17:00 þann 15. júní 2016. Þetta er einstakur viðburður sem mun ekki láta neinn ósnortinn. Ókeypis aðgangur og allir velkomnir. https://www.facebook.com/events/755993367870603/

Jane Goodall er einstök manneskja, vísindamaður og náttúruverndarfrumkvöðull. Hún fylgdist með simpönsum í Gombe og komst að stórmerkilegum hlutum um líffræði þeirra og atferli. Villt dýr eru í margvíslegri hættu frá verkum og lifnaði manna, og seinni hluta ferils síns hefur Jane helgað náttúruvernd.

Einstakt tækifæri til að hlýða á eina ástsælustu og þekktustu vísindakonu heims flytja erindi í Háskólabíói, miðvikudaginn 15. júní kl. 17:00.

Dr. Jane Goodall er einnig friðarfulltrúi Sameinuðu þjóðanna og heldur fyrirlestra um allan heim þar sem hún leggur höfuðáherslu á umhverfisvernd. Hún er stofnandi Roots & Shoots hreyfingarinnar sem nær til þúsunda ungmenna í yfir 100 löndum og eflir þau og virkjar til að leggja sitt af mörkum við náttúru- og dýravernd.

Frú Vigdís Finnbogadóttir ávarpar gesti í upphafi fundar.

Aðgangur er ókeypis og allir velkomnir

Hrefna Sigurjónsdóttir og Margrét Björk Sigurðardóttir skrifuðu um feril Jane á vísindavefinn fyrir nokkrum árum. Þar segir:

Jane Goodall fæddist árið 1934 í London á Englandi. Frá barnæsku var hún afar áhugasöm um dýr, sér í lagi um framandi dýr Afríku. Þegar henni bauðst að heimsækja vinafólk í Kenía greip hún tækifærið og 23 ára gömul fór hún til Afríku í fyrsta sinn. Þar komst hún fljótt í kynni við fornleifa- og steingervingafræðinginn Louis S. B. Leakey sem heillaðist af óbilandi áhuga hennar og þekkingu á dýrum. Hann réð hana sem aðstoðarkonu sína og sendi hana árið 1958 aftur til London til að læra um atferli prímata. Leakey taldi að stóru aparnir gætu veitt innsýn í þróun prímata og þar af leiðandi þróun mannsins. Árið 1960 sendi hann Goodall til Gombe í Tansaníu til að fylgjast með atferli simpansa. Með sjónauka og skrifblokk að vopni hóf Jane athuganir sínar sem einkenndust af ótrúlegri þolinmæði og þrautseigju.

Goodall gerði fljótt merkilegar uppgötvanir. Til dæmis að simpansar voru ekki grænmetisætur eins og áður var talið heldur voru þeir alætur líkt og maðurinn. Þá uppgötvaði hún einnig að simpansar notuðu verkfæri. Hún fylgdist með hvernig simpansarnir hreinsuðu og snyrtu til greinar og notuðu þær svo eins og veiðistangir til að veiða termíta úr termítahraukum. Þessi uppgötvun kollvarpaði því þeirri hugmynd að það væri sérstaða mannsins að nota verkfæri. Þessar merkilegu niðurstöður urðu til þess að frekari fjárveitingar fengust í rannsóknir Goodall og þrátt fyrir að hún hefði ekki lokið grunnháskólagráðu var hún tekin inn í doktorsnám við Cambridge-háskóla.

Hrefna Sigurjónsdóttir og Margrét Björk Sigurðardóttir. „Hver er Jane Goodall og hvert er hennar framlag til vísinda og fræða?“ Vísindavefurinn, 3. janúar 2011. Sótt 9. desember 2015. http://visindavefur.is/svar.php?id=58124.

Að heimsókn dr. Jane Goodall standa háskólastofnanir og samtök á sviði umhverfisfræða og dýraverndar. Þau eru Alþjóðamálastofnun, Líffræðistofa, Stofnun Sæmundar fróða og umhverfis- og auðlindafræði við Háskóla Íslands, Landgræðsluskóli Háskóla Sameinuðu þjóðanna, Landvernd, Líffræðifélag Íslands og Vakandi.