Mývatn er einstakt

Lífríki Mývatns og Laxár er með sérstæðasta hætti. Mývatn er mótað af miklum andstæðum. Það varð til við eldsumbrot, er frekar grunnt og inn í það flæða bæði heitt vatn og kalt. Vatnið liggur norðarlega á hnettinum og hátt yfir sjávarmáli, engu að síður er framleiðni þess að meðaltali mjög há, og heldur uppi stórum stofnum anda og fiska. En vistkerfið er líka brothætt, eins og gríðarlegar sveiflur í mývarginum bera vitni um.

Úr Mývatni var lengi nám á kísilþörungum, með dælingum upp af botninum. Holurnar mynduðust við dælingu geta virkað sem safnþrær fyrir efni sem venjulega bærist um sléttann botninn. Námugröfturinn er nú hættur, en aðrar ógnir stafa að lífríkinu.

Athuganir síðustu ára hafa sýnt hrun í bleikjustofninum, kúluskíturinn - einkennisþörungur Mývatns er að hverfa og síðan eru vísbendingar um einkennilega þörungablóma. Allt hnígur þetta að sömu niðurstöðu, lífríki vatnsins hnignar.

Helst ber þar að nefna innflæði á næringarefnum frá fólki (þ.e.a.s. saur og þvag), og munar þar mest um ferðafólkið. Skólphirðumál við Mývatn eru nefnilega ekki eins og best verður á kosið. Sveitarstjórnin segist ekki hafa bolmagn til aðgerða og ríkið þumbast við. Á meðan eykst fjöldi gesta og vandinn eykst. Þetta er auðvitað ólíðandi.

Náttúruelskandi íslendingar hljóta að taka undir ákall Landverndar um aðgerðir til úrbóta.

Skora á stjórnvöld að bjarga lífríki Mývatns

Arfaslök frétt af athyglisverðri rannsókn - Nik-Zainal á Íslandi

Nýjustu fréttir samkvæmt vísir.is, menn eru með 3 milljarða gena.

Reyndar hefur það verið vitað í nokkurn tíma að erfðamengið okkar er með rétt rúmlega 20.000 gen. Sem er töluvert lægra en hundrað þúsund, áætlað á seinni hluta síðustu aldar, og víðsfjarri misskilningi blaðamanns Vísis.

Fréttin er afbökun á frásögn BBC af nýlegri rannsókn Serenu Nik-Zainal og samstarfsmanna víða um heim (meðal annars Jórunnar Eyfjörð og Ólafs Stefánssonar við læknadeild HÍ). Þau rannsökuðu erfðabreytileika í brjóstakrabbameins æxlum. Þannig er mál með vexti að ein rót krabbameina liggur í göllum í erfðaefni líkamsfruma, en skilningi á þeim göllum hefur verið ábótavant.

Nú hefur tækninni fleytt fram, og hægt er að skoða alla 3 milljarða basanna* sem eru í erfðamengi okkar, í venjulegum vef og æxlisvef.

Þannig er hægt að rýna í mynstur breytinganna, finna galla verða ítrekað í frumum sem leiða til æxla. Stökkbreytingar eru nefnilega að mestu handahófskenndar, en líf krabbameinsfruma er það ekki. Frumur með ákveðna galla eiga meiri líkur á að verða að meinum, og vísindamenn hafa mikinn áhuga á því hvað veldur. Eru það umhverfisþættir, efnaskipti, erfðaþættir sem mestu skipta, og þá hvaða ákveðnu þættir. Eða verða krabbamein til vegna samspils marga þátta?

Niðurstaða rannsóknar Nik-Zainal og félaga er stökkbreytingar í brjóstakrabbameinum sýna ákveðin mynstur. Merkilegt er að sum þeirra fylgja göllum í DNAviðgerðargenum, þeirra þekktust eru BRCA1 og BRCA2.

Það er gaman frá því að segja að Nik-Zainal heldur erindi hérlendis á föstudaginn, á málþingi til heiðurs Jórunnar Eyfjörð, sjá dagskrá neðst.

*Þaðan kom misskilningur fréttamannsins.

James Gallagher BBC 2. maí 2016 Breast cancer: Scientists hail 'milestone' genetic find

Serena Nik-Zainal og fl. Landscape of somatic mutations in 560 breast cancer whole-genome sequences Nature(2016)doi:10.1038/nature17676

Bjarki Ármannsson Vísir.is 2. maí 21016 Ný rannsókn sögð tímamót í baráttunni gegn krabbameini

Föstudagurinn 6. maí - stofa N-132 í Öskju

12:00 – 13:30 BMC-GPMLS: öndvegisfyrirlestrar

Fundarstjóri: Helga M. Ögmundsdóttir

Alan Ashworth, President, UCSF Helen Diller Family Comprehensive Cancer Center, California, USA

Harnessing DNA repair defects to develop new therapies for cancer

Dr. Serena Nik-Zainal, The Welcome Trust Sanger Institution, Cambridge, UK

Landscape of somatic genetics in 560 whole breast cancer genomes

13:30 - 14:00 Hressingar

14:00 - 16:00 Stuttfundur – félagar og vinir

Chair: Bjarnheiður K. Guðmundsdóttir

  Helga M. Ögmundsdóttir

  Steinunn Thorlacius 

  Stefán Þ. Sigurðsson

  Sigríður Klara Böðvarsdóttir

  Ólafur Andri Stefánsson

  Birna Þorvaldsdóttir

  Gunnhildur Óskarsdóttir