Öflugt ríkisútvarp takk fyrir

Ég er fylgjandi öflugu ríkisútvarpi hérlendis, sem rekur trausta fréttastofu, er með útsendingar um land allt, og margskonar þætti þar sem fjallað er um með þjóðmál, umhverfi, atvinnuþróun og efnahag landsins.

RÚV hefur einnig fjallað um íslensk vísindi betur en flestir aðrir miðlar. Tilraunaglasið var t.d. eini íslenski útvarpsþátturinn helgaður vísindum, en því var stungið inn í skáp í niðurskurðinum. Það var einstaklega bagalegt í ljósi þess að vísindi og tækni eru nauðsynleg fyrir eflingu þjóðlífs og nýsköpun.

Áskorunin í heild sinni:

-------------------

Ríkisútvarpið hefur verið hornsteinn mannlífs á Íslandi í meira en áttatíu ár. Í okkar unga lýðveldi eru fáar stofnanir svo grónar og ríkar að hefðum. Ríkisútvarpið er einn besti vettvangur sem vísinda- og fræðafólk á Íslandi hefur til þess að miðla nýrri vitneskju, fróðleik og gagnrýni til almennings og er því ómetanlegur tengiliður háskólanna við samfélagið. Ráðstafanir sem veikja Ríkisútvarpið draga um leið úr áhrifum og sýnileika háskólanna í þjóðfélaginu.

Ríkisútvarp er meira en fjölmiðill. Það er í fyrsta lagi varðveislustaður þjóðmenningar, þar á meðal dægurmenningar. Þetta má sjá glögglega í nágrannalöndunum á því að í kringum ríkisfjölmiðla hafa orðið til fjölsótt söfn fyrir fræðimenn og almenning. Dægurefni er ein mikilvægasta uppspretta skilnings á samfélaginu og sinnuleysi um varðveisluhlutverk RUV hefur því í för með sér ómælt tjón fyrir samfélag framtíðarinnar.

Ríkisútvarpið er í öðru lagi miðstöð dagskrárgerðar. Þrátt fyrir ítrekaðar aðgerðir til að þynna dagskrána, hefur Rás 1 til dæmis haft afgerandi sérstöðu fram að þessu. Þessa dagskrárgerð má ekki meta út frá áhorfs- og hlustunartölum einum. Sú staðreynd að útvarpið getur endurtekið margra áratuga gamalt efni sýnir vel hversu oft hefur verið unnið mikilvægt og gott starf í dagskrárgerð. Tjónið af því að þrengja enn frekar að henni er ekki aðeins tjón hlustenda dagsins í dag, heldur ekki síður fyrir framtíðarstarfsemi útvarps og sjónvarps.

Undanfarin ár hefur Ríkisútvarpið þolað mikinn niðurskurð og í því frumvarpi til fjárlaga sem liggur fyrir Alþingi er áformað að höggva enn í sama knérunn. Í kjölfar harkalegra uppsagna á stofnuninni fyrir hartnær þremur vikum hefur risið mótmælaalda í samfélaginu. Ráðamenn þjóðarinnar og Ríkisútvarpsins hafa ekki brugðist við þeirri gagnrýni sem að þeim er beint utan úr samfélaginu, heldur vísar þar hver á annan. Það er ótækt.

Við skorum á Alþingi
• að hætta við fyrirhugaðan niðurskurð fjárframlaga til Ríkisútvarpsins sem boðaður hefur verið.
• að sjá til þess að útvarpsgjaldið sem lagt er á landsmenn renni óskipt til Ríkisútvarpsins og þjóni þannig markmiðinu sem löggjafinn ætlar því.
• að þrýsta á stjórn RÚV ohf., sem kjörin er af Alþingi, að sjá til þess að uppsagnir starfsmanna verði dregnar til baka og tryggja að Ríkisútvarpið geti starfað af þeim metnaði sem sæmir lykilstöðu þess í
samfélaginu.

Tilraunaglasið | RÚV

 

Háskólastarfsmenn skora á Alþingi

Öflugir samkeppnissjóðir eru nauðsynlegir fyrir nýsköpun

Fátt er þjóðfélaginu mikilvægara nú en að skapa hagnýta þekkingu og skapa ný verðmæti. Þekkingin sem ný fyrirtæki eru byggð á er oftar en ekki afurð vísindalegra framfara. Og þær byggjast oftast á fyrirbæri sem landinn heyrir lítið um, svokölluðum opinberum samkeppnissjóðum.

Samkeppnissjóðir styrkja bæði grunnrannsóknir og tækniþróun með hagnýtingu og markaðssetningu að markmiði. Fyrirkomulagið er þannig að vísindamenn og frumkvöðlar keppa um fjármagn með því að senda inn ítarlegar áætlanir, sem metnar eru af fagfólki. Bestu hugmyndirnar, aðferðirnar og verkefnin fá styrki.

Grunnrannsóknir eru ákaflega mikilvægar vegna þess að þær skapa þekkingu sem er undirstaða hagnýtingar og annarra framfara. Miklu skiptir að hagnýtingin er sjaldnast augljós í upphafi. Með öðrum orðum, það er oftast ófyrirsjáanlegt hvaða grunnrannsóknir reynast stökkpallur fyrir hagnýtingu síðar meir. Lítið dæmi eru rannsóknir á frostþoli í skordýrum, sem síðar nýttust til að geyma líffæri fyrir ígræðslu. Ekki síður mikilvæg afurð grunnrannsókna er þjálfun fólks í að rannsaka og leysa vandamál.

Með því að styðja við samkeppnissjóði og rannsóknarháskóla græðir Ísland á nokkra vegu:

1. Vísindamenn okkar geta uppgötvað nýjar staðreyndir eða lögmál, sem skipta okkur og umheiminn máli. Dæmi um þekkingu af þessu tagi má nefna nýlegar rannsóknir á eldgosum, krabbameinum og lífríki hafsins.
2. Útskrifaðir nemendur með vísindalegan skilning og þjálfun geta tileinkað sér nýjustu framfarir í heimi vísinda og tækni. Slíkt fólk er forsenda þess að við getum hagnýtt erlenda þekkingu, heimfært hana upp á íslenskar aðstæður og jafnvel betrumbætt.
3. Rannsóknarnám þjálfar nýja kynslóð vísindamanna sem getur tekist á við áskoranir framtíðar. Þær áskoranir eru margar ófyrirsjáanlegar og því nauðsynlegt að þjálfa fólk í vísindalegum vinnubrögðum, sem er aðferð til að takast á við opnar spurningar.
4. Í rannsóknarháskólum kenna hæfustu einstaklingar landsins á hverju fræðasviði, sem hafa jafnan lært við bestu háskóla erlendis. Íslenskir nemendur kynnast bæði óleystum vandamálum og nýjustu aðferðum, sem eru kveikjan að nýjum lausnum og mögulega fyrirtækjum.

Í fjárlagafrumvarpi sem nú liggur fyrir Alþingi er fyrirhugaður margs konar niðurskurður í rannsóknum og nýsköpun, sérstaklega á samkeppnissjóðum um tugi prósenta milli ára.

Áframhaldandi niðurskurður er áætlaður næstu árin. Jafnvel alvarlegra er þó að þrátt fyrir að Íslendingar verji tiltölulega háu hlutfalli landsframleiðslu í rannsóknir (2,6%), þá setjum við einungis 14% þess í samkeppnissjóði. Til samanburðar fara 30 – 40% rannsóknarpeninga norrænna skattborgara í samkeppnissjóði. Til að bæta gráu ofan á svart hefur hlutfallslegt framlag okkar til rannsókna lækkað um 8% frá 2009 öfugt t.d. við Finna sem juku fjármagn til rannsókna og nýsköpunar í kreppunni fyrir aldamót. Finnar vissu að samkeppnissjóðir eru besta leiðin til að fjárfesta í rannsóknum og nýsköpun, líka á erfiðum tímum.

Íslensk vísindi og nýsköpun geta bætt efnahag og þjóðfélag landsins ef við berum gæfu til að verja (og stækka sem fyrst) samkeppnissjóðina og styðja við rannsóknarháskólana.

Pétur H. Petersen taugalíffræðingur og Arnar Pálsson erfðafræðingur, dósentar við HÍ

Greinin birtist í Fréttablaðinu 18. desember 2013 og á vefnum vísir.is - Öflugir samkeppnissjóðir eru nauðsynlegir fyrir nýsköpun

Ítarefni og skyldir pistlar

RÚV 5. des. 2013 Deila um framlög til rannsóknarsjóða

RÚV 5. des. 2013 Mótmæltu niðurskurði til vísinda

Visir.is 5. des. 2013 Mótmæltu niðurskurði með spurningamerkjum

MBL.is 5. des. 2013 570 milljóna niðurskurður í lok árs

MBL.is 5. des. 2013  Pereat ungra vísindamanna

MBL.is 5. des. 2013  Ný stefna Vísinda- og tækniráðs gagnslaus

Lífvísindasetur HÍ Það er verið að gera grín að vísindamönnum 

147 vísindamenn Til varnar rannsóknarsjóðum

Hans Guttormur Þormar Aðför að nýsköpun og hagvexti

Eiríkur Steingrímsson og Magnús K. Magnússon Háskólarannsóknir á tímum kreppu (2) Fjármögnun vísindarannsókna