Er maðurinn ennþá að þróast?

Maðurinn er kominn af öpum. Sem þýðir ekki að simpansar séu forfeður okkar, heldur að við og simpansar erum komnir af sama apanum sem lifði fyrir einhverjum 5 milljón árum eða svo.

Steinveringafræðingurinn Neil Shubin skrifaði fræga bók um þróunarlegan uppruna mannsins, sem hann kallaði okkar innri fiskur. Þar lýsti Neil því hvernig margt í byggingu og eiginleikum mannsins má útskýra með þeirri staðreynd að við og fiskar eigum sameiginlegan forföður.

Þróun er afleiðing breytileika í eiginleikum, erfða sem hafa áhrif á þá eiginleika og mishraðri æxlun. Af þessu þrennu leiðist að lífverur munu þróast. Og þar sem barátta er fyrir lífinu munu eiginleikar lífvera breytast, aðlagast umhverfinu og áskorunum lífsins.

Allar lífverur uppfylla þessi skilyrði og þar af leiðandi þróast allar lífverur. Alltaf. Líka menn, í dag.

Guðmundur Pálsson og Andri Freyr Viðarsson kölluðu okkur til samtals um þróun mannsins í síðdegisútvarp Rásar 2 þann 21. september síðastliðinn (samtalið hefst á 47 mínútu).

Ítarlegri pistill byggður á þessum er í vinnslu.

Ítarefni:

Arnar Pálsson 10. mars 2011 Eyðilegging á erfðamenginu skóp einkenni mannsins

Arnar Pálsson 29. maí 2017 Gen sem voru meinlaus fyrir 1000 árum eru banvæn í dag

Arnar Pálsson 1. nóv. 2011 Keyptu forfeður okkar heila fyrir garnir?

 

Ævintýralegur skógur í auðninni

Á miðjum Skeiðarársandi vex nú skógur, 40 ferkílómetrar að stærð. Þóra Ellen Þórhallsdóttir og Kristín Svavarsdóttir hafa stundað rannsóknir þarna um u.þ.b. 20 ára skeið, og fylgst með lýgilegri framvindu gróðurs og sérstaklega birkis.

Fjallað var um þetta í Landanum í gær. Sjón er sögu ríkari.

ótrúlegur vöxtur á eyðisandi.

Líffræði Íslands er líffræði landnáms og líffræði öfgakenndra sveifla í náttúrunni. Landið okkar var hulið ísaldarjökli fyrir 15.000 árum, og frá því að ísöld lauk hafa gos, flóð og skriður mótað landslagið og lífríkið.

Nýleg eldgos í Vatnajökli, öskufall og hlaup yfir sanda, gefa okkur nasasjón af þeim kröftum sem mótað hafa eyjuna okkar. Og þeim áskorunum sem lífverur hér þurfa að kljást við. Þetta á jafnt við um plöntur, dýr og örverur. Allar þurfa þær að mæta öfgum í umhverfisaðstæðum, með aðlögunarhæfni sinni. Aðlögunin getur verið lífeðlisfræðileg, sami einstaklingur breytir virkni sinni eða vaxtarformi til að tjónka við umhverfisþátt. En hún getur líka verið þróunarfræðileg. Breytileiki er til staðar í stofni, sem verður fyrir breytingum á umhverfisaðstæðum, t.d. áfoks ösku eða eldgos í vatnakerfinu. Síðan lifa sumar gerðir af frekar en aðrar, sem leiðir þá til þróunar stofnsins.

Spennandi verður að vita hvað hefur átt sér stað á Skeiðarársandi, hvort landnám birkisins sé drifið af sveiganleika tegundarinnar eða hraðri þróun hennar að opinni vist.