Líf og ástir við eldfjallavatn

Húsendur stunda tilhugalíf stærsta hluta vetrar. Langvarandi tilhugalíf og tíðar samfarir para eru frekar sjaldgæft í náttúrunni, en auk húsanda tilheyra menn og höfrungar hópi hryggdýra sem virðast æxlast sér til skemmtunar.

Unnur Jökulsdóttir fjallar um ástir og líf húsandanna í dásamlegri bók Undur Mývatns sem út kom í sumar. Unnur segir frá tilhugalífi andanna, varpi og lífsbaráttu. Frásögnin er leiftrandi enda gengur mikið á í lífsbaráttunni, fæðuleit og á húsnæðismarkaði húsanda. Þótt pörin séu ástúðleg og traust, amk fram að klaki (karlarnir fella þá búninginn og yfirgefa kerlu sína), er heilmikil dramatík í uppeldi ungviðisins. Hættur eru á hverju strái, búsvæðin eru óstöðug því klak flugnanna dreifist um Laxánna yfir sumarið. En húsöndin er ekki eina undur Mývatns.

Í bókinni segir Unnur frá jarðfræði vatnsins og umhverfis, og ólíkum þáttum lífríkis og samfélags. Náttúran er í forgrunni en sögur af fólki og stöðum skreyta hana og gefa hlýlegan og manneskjulegan blæ. Hún minnir að vissu leyti á meistaraskrif Mark Kurlansky um þorskinn eða saltið, þar sem saga, fræði og mannlegir þræðir tvinnast saman snilldarlega.

Ég er reyndar ekki búinn með bókina, er kominn í gegnum endurnar að hellableikjum Árna og Bjarna. Enda er þetta bók sem má ekki lesa of hratt heldur, stíllinn og andinn yfir bókinn frelsar mann og nærir.

Undur Mývatns fær mín bestu meðmæli.

Ítarefni.

Rætt var við Unni og fjallað um bókina í sunnudagsblaði Morgunblaðsins í vor. Þar sagði.

Nýj­asta bók Unn­ar, Und­ur Mý­vatns, fjall­ar um líf­ríkið við Mý­vatn og kem­ur út inn­an skamms. Vinn­an í Nátt­úru­rann­sókna­stöðinni kveikti áhuga hjá Unni og rit­höf­und­ur­inn í henni fann þörf á að miðla því áfram. „Mér fannst svo áhuga­vert allt það sem Árni og sam­starfs­fólk hans veit um; ævi­fer­ill hús­and­ar­inn­ar, ör­ver­urn­ar í vatn­inu sem ég fékk að skoða í smá­sjá og svo eru oft svo upp­byggi­leg­ar og skemmti­leg­ar sam­ræður á meðal vís­inda­mann­anna sem dvelja þarna. Mig langaði að opna þetta fyr­ir öðrum,“ seg­ir hún en bók­in er hugsuð fyr­ir al­menna les­end­ur. „Það er svo mik­ill fróðleik­ur sem er áhuga­verður og skemmti­leg­ur sem er oft fal­inn inni í fræðigrein­um sem fáir lesa,“ út­skýr­ir Unn­ur.

Í bók­inni eru eng­ar ljós­mynd­ir held­ur vatns­lita­mynd­ir, flest­ar eft­ir Árna, mest fugla­mynd­ir.

Þú virðist, í gegn­um lífið, sækja í friðsæld. Hvað veld­ur?

„Það er mér mjög mik­il­vægt að vera í friðsæld og nátt­úru. Ég elska að ganga hér í Heiðmörk­inni, helst með hundi af því að það er góður fé­lags­skap­ur. Góður hund­ur kenn­ir manni að vera í nú­inu. Hann þefar af þúfu og horf­ir á nærum­hverfið og hann er ekki að tapa sér í áhyggj­um eða hugs­un­um.“

Ásdís Ásgeirs­dótt­ir 4. mars 2017. MBL Fannst ég skilja alheiminn.

MBL 5. maí 2017 Skora á stjórnvöld að bjarga lífríki Mývatns

Arnar Pálsson 5. maí 2016 Mývatn er einstakt

Arnar Pálsson 30. október 2017 Lífið í hrauninu – lífríki í vatnsfylltum hraunhellum í Mývatnssveit

Arnar Pálsson 21. mars 2012 Flórgoðinn á Mývatni

Arnar Pálsson 6. mars 2008 Hamingjuóskir til Árna og Arnþórs